Bài 3. So sánh phân số

Chương 5. PHÂN SỐ

So sánh các phân số có giống như so sánh các số nguyên không?

1. So sánh hai phân số có cùng mẫu

Với hai phân số có cùng một mẫu dương: Phân số nào có tử nhỏ hơn thì phân số đó nhỏ hơn, phân số nào có tử lớn hơn thì phân số đó lớn hơn.

a < b và m > 0 thì $\frac{a}{m}<\frac{b}{m}$

 Chú ý: Với hai phân số có cùng một mẫu nguyên âm, ta đưa chúng về hai phân số có cùng một mẫu nguyên dương rồi so sánh.

Ví dụ

So sánh $\frac{-4}{-5}$ và $\frac{2}{-5}$.

Giải

Đưa hai phân số về cùng mẫu dương:

$\frac{-4}{-5}=\frac{4}{5};\frac{2}{-5}=\frac{-2}{5}$.

Ta có 4 > -2 và 5 > 0 nên $\frac{4}{5}>\frac{-2}{5}$. Vậy $\frac{-4}{-5}>\frac{2}{-5}$.

2. So sánh hai phân số có khác mẫu

Để so sánh hai phân số có mẫu khác nhau, ta viết hai phân số đó ở dạng hai phân số có cùng một mẫu dương, rồi so sánh hai phân số mới nhận được.

Ví dụ

So sánh $\frac{-7}{18}$ và $\frac{5}{-12}$.

Giải

$\frac{-7}{18}=\frac{(-7).2}{18.2}=\frac{-14}{36}$;

$\frac{5}{-12}=\frac{5.(-3)}{(-12).(-3)}=\frac{-15}{36}$.

Ta có: -14 > -15 và 36 > 0 nên $\frac{-14}{36}>\frac{-15}{36}$. Vậy $\frac{-7}{18}>\frac{5}{-12}$.

3. Áp dụng quy tắc so sánh phân số

Nhờ viết số nguyên dưới dạng phân số, ta so sánh được số nguyên với phân số.

Khi so sánh phân số ta có thể áp dụng tính chất bắc cầu:

Nếu $\frac{a}{b}<\frac{c}{d}$ và $\frac{c}{d}<\frac{m}{n}$ thì $\frac{a}{b}<\frac{m}{n}$.

Ví dụ

1) Viết số nguyên dưới dạng phân số rồi so sánh.

a) $\frac{31}{15}$ và 2;         b) -3 và $\frac{7}{-2}$.

Giải

a) 2 = $\frac{2}{1}=\frac{2.15}{1.15}=\frac{30}{15}$.

Ta có 31 > 30 và 15 > 0 nên $\frac{31}{15}>\frac{30}{15}$. Vậy $\frac{31}{15}$ > 2.

b) -3 = $\frac{-3}{1}=\frac{(-3).2}{1.2}=\frac{-6}{2}$;

$\frac{7}{-2}=\frac{-7}{2}$.

Ta có -6 > -7 và 2 > 0 nên $\frac{-6}{2}>\frac{-7}{2}$. Vậy -3 > $\frac{7}{-2}$.

 

2) So sánh:

a) $\frac{-21}{10}$ và 0;         b) 0 và $\frac{-5}{-2}$;        c) $\frac{-21}{10}$ và $\frac{-5}{-2}$.

Giải

a) 0 = $\frac{0}{10}$.

Ta có -21 < 0 và 10 > 0 nên $\frac{-21}{10}<\frac{0}{10}$. Vậy $\frac{-21}{10}$ < 0.

b) 0 = $\frac{0}{2}$;   $\frac{-5}{-2}=\frac{5}{2}$.

Ta có 0 < 5 và 2 > 0 nên $\frac{0}{2}<\frac{5}{2}$. Vậy 0 < $\frac{-5}{-2}$.

c) Từ kết quả ở a) và b) ta có:

$\frac{-21}{10}$ < 0 và 0 < $\frac{-5}{-2}$ nên $\frac{-21}{10}<\frac{-5}{-2}$.

Nhận xét

• Phân số nhỏ hơn 0 (phân số có tử và mẫu trái dấu) gọi là phân số âm. Phân số lớn hơn 0 (phân số có tử và mẫu cùng dấu) gọi là phân số dương.

• Theo tính chất bắc cầu, phân số âm nhỏ hơn phân số dương.


Xem thêm các bài học khác :

Chương 5. PHÂN SỐ

Bài 1. Phân số với tử số và mẫu số là số nguyên
Bài 2. Tính chất cơ bản của phân số
Bài 3. So sánh phân số
Bài 4. Phép cộng và phép trừ phân số
Bài 5. Phép nhân và phép chia phân số
Bài 6. Giá trị phân số của một số
Bài 7. Hỗn số
Ôn tập chương 5. Phân số