Bài 3. Đoạn thẳng

CHƯƠNG VI. HÌNH HỌC PHẲNG

1. Hai đoạn thẳng bằng nhau

Khái niệm đoạn thẳng

Đoạn thẳng AB là hình gồm điểm A, điểm B và tất cả các điểm nằm giữa AB.

. . B A

Đoạn thẳng AB cũng gọi là đoạn thẳng BA.

Hai đoạn thẳng bằng nhau

Dùng compa ta có thể vẽ hai đoạn thẳng bằng nhau (Hình 42):

Bước 1: Vẽ đoạn thẳng AB, đường thẳng d và điểm C nằm trên d;

Bước 2: Mở compa, sao cho hai mũi nhọn compa trùng với hai điểm A và B;

Bước 3: Giữ độ mở của compa không đổi, rồi đặt compa sao cho một mũi nhọn trùng với điểm C, mũi kia thuộc đường thẳng d, cho ta điểm D.

. . d C A D . . B Hình 42

Khi đó, ta nói hai đoạn thẳng ABCD bằng nhau, ta kí hiệu AB = CD.

Ví dụ

Quan sát Hình 41 và cho biết: điểm nào thuộc đoạn thẳng IK, điểm nào không thuộc đoạn thẳng IK.

R Q I T . . P Hình 41 K . . . .

Giải

Hai điểm I và K thuộc đoạn thẳng IK.

Điểm P và điểm Q nằm giữa hai điểm I, K nên điểm P và điểm Q thuộc đoạn thẳng IK.

Điểm T và điểm R khác hai điểm I, K và không nằm giữa hai điểm I, K nên điểm T và điểm R không thuộc đoạn thẳng IK.

2. Độ dài đoạn thẳng

Đo đoạn thẳng

Để đo đoạn thẳng AB người ta dùng thước đo độ dài (thước có chia khoảng mm, cm, ...) và làm như sau:

Đặt cạnh của thước đi qua hai điểm A và B, sao cho điểm A trùng với vạch số 0. Khi đó vạch số trùng với điểm B cho ta số đo.

Trong Hình 43, ta nói độ dài đoạn thẳng AB bằng 4 cm và kí hiệu AB = 4 cm hoặc BA = 4 cm.

Độ dài của đoạn thẳng AB cũng được gọi là khoảng cách giữa hai điểm A và B.

0 1 2 3 4 5 6 7 CM B A . . Hình 43

 • Mỗi đoạn thẳng có độ dài là một số dương.

 • Hai đoạn thẳng bằng nhau thì có độ dài bằng nhau.

So sánh hai đoạn thẳng

Ta có thể so sánh hai đoạn thẳng bằng cách so sánh độ dài của chúng.

• Nếu độ dài đoạn thẳng AB bằng độ dài đoạn thẳng CD thì ta có AB = CD.

• Nếu độ dài đoạn thẳng AB lớn hơn độ dài đoạn thẳng CD thì ta có đoạn thẳng AB lớn hơn đoạn thẳng CD và kí hiệu AB > CD.

• Nếu độ dài đoạn thẳng AB nhỏ hơn độ dài đoạn thẳng CD thì ta có đoạn thẳng AB nhỏ hơn đoạn thẳng CD và kí hiệu AB < CD.

3. Trung điểm của đoạn thẳng

Trung điểm M của đoạn thẳng AB là điểm M nằm giữa AB sao cho MA = MB.

B A M . . .

Nếu Mtrung điểm của đoạn thẳng AB thì MA = MB = AB : 2.

Chú ýTrung điểm của đoạn thẳng còn gọi là điểm chính giữa của đoạn thẳng đó.

4. Khi nào thì AM + MB = AB?

Với ba điểm phân biệt A, B, M, ta có ba đoạn thẳng MA, MB, AB và MA + MB ≥ AB.

• Nếu M nằm giữa A và B (tức là M thuộc đoạn thẳng AB) thì MA + MB = AB. Ngược lại, nếu MA + MB = AB thì M nằm giữa A và B (Hình 52).

B A M . . . Hình 52

• Nếu M không nằm giữa A và B (tức là M không thuộc đoạn thẳng AB) thì MA + MB > AB. Ngược lại, nếu MA + MB > AB thì M không nằm giữa A và B.


Xem thêm các bài học khác :

CHƯƠNG VI. HÌNH HỌC PHẲNG

Bài 1. Điểm. Đường thẳng
Bài 2. Hai đường thẳng cắt nhau. Hai đường thẳng song song
Bài 3. Đoạn thẳng
Bài 4. Tia
Bài 5. Góc
Ôn tập chương VI